सामग्री पर जाएँ

महाराष्ट्र

विकिपीडिया से
महाराष्ट्र
Maharashtra
राज्य
महाराष्ट्र राज्य
Official logo of महाराष्ट्र
प्रतीक
ध्येय: प्रतिपच्चंद्रलेखेव वर्धिष्णुर्विश्व वंदिता महाराष्ट्रस्य राज्यस्य मुद्रा भद्राय राजते
गान: जय जय महाराष्ट्र माझा
("जय जय मेरा महाराष्ट्र")
भारत में महाराष्ट्र की स्थित
भारत में महाराष्ट्र की स्थित
निर्देसांक (मुंबई): 18°58′12″N 72°49′12″E / 18.97°N 72.820°E / 18.97; 72.820
देश भारत
क्षेत्रपश्चिम भारत
गठन1 मई 1960^ (महाराष्ट्र दिवस)
राजधानियाँमुंबई
नागपुर (शीत कालीन)[]
ज़िलेकुल 36
शासन
 • सभामहाराष्ट्र सरकार
 • राज्यपालसी.पी. राधाकृष्णन
 • मुख्यमंत्रीदेवेन्द्र फडणवीस
 • उपमुख्यमंत्रीएकनाथ शिंदे
अजित पवार
 • विधायिकाद्विसदनात्मक
विधान परिषद 78
विधान सभा 288
क्षेत्रफल
 • कुल307713 किमी2 (१,१८,८०९ वर्गमील)
क्षेत्र दर्जातृतीय
आकार
 • लम्बाई870 किमी (५४० मील)
 • चौड़ाई605 किमी (३७६ मील)
ऊँचाई100 मी (३०० फीट)
अधिकतम ऊँचाई1646 मी (५,४०० फीट)
निम्नतम ऊँचाई-1 मी (−३ फीट)
जनसंख्या (2011)[]
 • कुल११,२३,७४,३३३
 • दर्जाद्वितीय
 • घनत्व365 किमी2 (९५० वर्गमील)
वासीनाममहाराष्ट्रीय मराठी
सकल घरेलू उत्पाद (GDP) (2017–18)[]
 • कुलखाँचा:INRConvert
 • प्रति व्यक्तिखाँचा:INRConvert
समय मण्डलIST (यूटीसी+05:30)
आई॰एस॰ओ॰ ३१६६ कोडIN-MH
वाहन पंजीकरणMH
राजभाषामराठी[][]
मानव विकास सूचकांक(HDI) (2017) 0.695[] (मध्यम) · नौवां
साक्षरता (2011)82.34%[]
लिंगानुपात (2011)929 /1000 []
वेबसाइटMaharashtra.gov.in
"बॉम्बे पुनर्गठन अधिनियम 1960" द्वारा बॉम्बे राज्य को विभाजित कर महाराष्ट्र और गुजरात नामक दो राज्यों का गठन किया गया था।[]
†† उभय-निष्ठ उच्च न्यायालय

महाराष्ट्र भारत कय एक राज्य होय जवन भारत कय पश्चिमी प्रायद्वीपीय क्षेत्र मा स्थित होय[]। ई भारत के सबसे अमीर अऊर सबसे समृद्ध राज्यन मा गिना जात है। महाराष्ट्र शब्द संस्कृत से बना है जो महा और राष्ट्र दो शब्दों के संयोजन से बना है जिसका अर्थ है महान देश । ई नाम हिंआ के संतन कै वरदान आय। यकर राजधानी मुम्बई होय जवन भारत कय सबसे बड़ा सहर अव देश कय आर्थिक राजधानी भी कहा जात है। और हियाँ के पुणे सहर भी भारत के बड़े-बड़े महानगरन मा गिना जात है। हियाँ कय पुणे सहर भारत कय छठवां सबसे बड़ा सहर होय।

महाराष्ट्र कय जनसंख्या २०११ मा ११,२३,७२,९७२ रहा, दुनिया मा केवल ग्यारह देश हैं जिनकै जनसंख्या महाराष्ट्र से जादा है। ई राज्य १ मई १९६० का मराठी भाषी लोगन के मांग पर बना रहा। हियाँ मराठी भाषा जादा बोली जात है। मुंबई, अहमदनगर, औरंगाबाद, भोकर्दन, सांगली, कोल्हापुर, नासिक, नागपुर, ठाणे, शिरडी, मालेगांव, सोलापुर, अकोला, उस्मानाबाद, अमरावती अऊर नांदेड़ महाराष्ट्र कय अन्य मुख्य शहर अहैं।

  1. "Monsoon session to start in Maha's winter Capital Nagpur from July 4". मूल से 2 अगस्त 2018 को पुरालेखित. अभिगमन तिथि 1 August 2018. नामालूम प्राचल |url-status= की उपेक्षा की गयी (मदद)
  2. "census of india". भारत की वर्ष 2011 की जनगणना. भारत सरकार. 31 मार्च 2011. मूल से 3 अप्रैल 2011 को पुरालेखित. अभिगमन तिथि 6 April 2011. नामालूम प्राचल |url-status= की उपेक्षा की गयी (मदद)
  3. "MOSPI Gross State Domestic Product". सांख्यिकी एवं कार्यक्रम क्रियान्वयन मंत्रालय, भारत सरकार. 1 अगस्त 2019. अभिगमन तिथि 16 September 2019.
  4. "The Maharashtra Official Languages Act, 1964; Amendment Act, 2015" (PDF). lawsofindia.org. मूल (PDF) से 15 नवंबर 2017 को पुरालेखित. नामालूम प्राचल |url-status= की उपेक्षा की गयी (मदद)
  5. "Report of the Commissioner for linguistic minorities: 52nd report (July 2014 to June 2015)" (PDF). Commissioner for Linguistic Minorities, Ministry of Minority Affairs, भारत सरकार. पपृ॰ 34–35. मूल (PDF) से 28 December 2017 को पुरालेखित. अभिगमन तिथि 16 February 2016. नामालूम प्राचल |df= की उपेक्षा की गयी (मदद)
  6. "Sub-national HDI – Area Database – Global Data Lab". hdi.globaldatalab.org (अंग्रेज़ी में). मूल से 23 सितंबर 2018 को पुरालेखित. अभिगमन तिथि 13 September 2018. नामालूम प्राचल |url-status= की उपेक्षा की गयी (मदद)
  7. ७.० ७.१ "Census 2011 (Final Data) – Demographic details, Literate Population (Total, Rural & Urban)" (PDF). planningcommission.gov.in. Planning Commission, भारत सरकार. मूल (PDF) से 27 जनवरी 2018 को पुरालेखित. अभिगमन तिथि 3 October 2018. नामालूम प्राचल |url-status= की उपेक्षा की गयी (मदद)
  8. विधि मंत्रालय, भारत सरकार (1960). The Bombay Reorganisation Act 1960. मूल से 1 जनवरी 2016 को पुरालेखित. अभिगमन तिथि 23 मई 2015. नामालूम प्राचल |url-status= की उपेक्षा की गयी (मदद)
  9. "Home". GOVERNMENT OF MAHARASHTRA. अभिगमन तिथि 6 June 2025.