श्रीलंका

विकिपीडिया से
श्रीलंका समाजवादी जनतान्त्रिक गणराज्य
ශ්‍රී ලංකා ප්‍රජාතාන්ත්‍රික සමාජවාදී ජනරජය
இலங்கை ஜனநாயக சமத்துவ குடியரசு
झंडा कुल चिह्न
राष्ट्रगान: "श्रीलंका माता"
,
स्थिति: श्रीलंका
राजधानीश्री जयवर्धनेपुरा कोट्टे अबहिन कय, पहिलका राजधानी कोलम्बो औ सबसे बड़ा शहर]]
6°54′N 79°54′E / 6.900°N 79.900°E / 6.900; 79.900
सबसे बड़ा नगर कोलम्बो
राजकाज कै भाषा(एँ) सिंहला, तमिल
अन्तरजातीय संवाद खर्तिन भाषा अंग्रेजी
निवासी श्रीलंकन
सरकार लोकतान्त्रिक समाजवादी गणराज्य
 -  राष्ट्रपति गोठाभय राजपक्ष
 -  श्रीलंका कय प्रधानमन्त्री महेंदा राजपक्षे eignty_type = स्थापना
थापना
 -  स्वतन्त्रता यूनाइटेड किंगडम से ४ फ़रवरी १९४८ 
 -  गणराज्य २२ मई १९७२ 
क्षेत्रफल
 -  कुल ६५,६१० वर्ग किलोमीटर (१२२ वां)
२५,३३२ वर्ग मील
 -  पानी (%) ४.४
आबादी
 -  २००९ जनगणना २०,२४२,००० (५३वां)
 -  जुलाई २००८ जनगणना २१,३२४,७९१
सकल घरेलू उत्पाद (पीपीपी) २००८ प्राक्कलन
 -  कुल $९२.०१८ बिलियन (-)
 -  प्रति व्यक्ति $४,५८१ (-)
मुद्रा श्रीलंकाई रुपया (LKR)
समय मण्डल श्रीलंकाई मानक समय मण्डल (यू॰टी॰सी॰+५:३०)
आवाजाही कै दिशा बांया
कॉलिंग कोड ९४
इंटरनेट टीएलडी .lk

श्रीलंका (आधिकारिक नाव श्रीलंका समाजवादी जनतांत्रिक गणराज्य) दक्खिन एशिया में हिन्द महासागर कय उत्तरी भाग में एकठु द्वीपीय देश होय।कोलम्बो एकर राजधानी होय।१९७२ तक एकर नाँव सिलोन रहा। १९७१ बाद एकर नाँव श्रीलंका धइ गै।

इतिहास[सम्पादन | स्रोत सम्पादित करैं]

श्रीलंका कय पिछला ५००० साल कय लिखित इतिहास मिलत है। १२५,००० साल पहिले हिँया मनई बस्ति होएक प्रमाण मिलत है। [१] श्रीलंका कय संस्कृति बहुतै धनी है।महान धार्मिक किताब रामायण मा लंका का जिकिर है। रामायण मा कुबेर औ बाद मा रावण कय लंका कय राजा बताइ गा है। रावण कय सोना कय महल अव अशोक बाटिका कय भी रामायण मा जिकिर है। श्रीराम कय बनावल राम सेतु कय अवशेष आजो मौजुद है। श्री राम रावण कय मारेक बाद लंका कय राज्य विभीषण कय सँउपिन।हिँया २९ ईसापूर्व मा चतुर्थ बौद्ध संगीति कय समय लिखा बौद्ध ग्रन्थ भि मिला है।[२][३]

प्राचीन काल से ही श्रीलंका पै शाही सिंहल वंश कय शासन रहा है। समय-समय मा दक्खिन भारतीय राजवंशन् कय भी आक्रमण हिँया होत रहा है। तीसरा सदी ईसा पहिले मा मौर्य सम्राट अशोक कय बेटवा महेन्द्र कय हिँया पय आवै से बौद्ध धर्म कय आगमन भवा।

सोरहवां सदी मा यूरोपीय शक्ति श्रीलंका मा आपन व्यापार स्थापित किहिस।इ देस चाय, रबड़, चीनी, कॉफ़ी, दालचीनी सहित अउर मसालऽन कय निर्यातक बनि गवा। पहिले पुर्तगाल कोलम्बो कय लगे आपन दुर्ग बनाइस। धीरे-धीरे पुर्तगालिय आपन प्रभुत्व आसपास कय इलाकन् मा बना लिहिन। श्रीलंका कय निवासिन् में ओए लोगन खर्तिन घृणा पैदा होइ गवा। फिर वय लोग डच लोगन् से मदद कय अपील कीहिन। १६३० ईस्वी मा डच लोग पुर्तगालिन् पय हमला बोलिन औ ओन्है मार गिराइन, लेकिन डच लोग फिरसे श्रीलंका कय उप्पर आपन धाक जमावै लागे। १६६० तक अंग्रेजन् कय ध्यान यह पर गै। नीदरलैंड पे फ्रांस कय अधिकार होवैक बाद अंग्रेजन् कय इ डर भवा कि श्रीलंका डच इलाकऽन पय फ्रांसिसी अधिकार होइ जाइ। ओकरे बाद ओन्हरे डच इलाकन् पर अधिकार करेक सुरु किहिन। १८०० ईस्वी आवत-आवत तटीय इलाकन् पय अंग्रेजन् कय अधिकार होइ गवा। १८१८ तक अंतिम राज्य कैंडी कय राजा भी आत्मसमर्पण कै दिहिन औ अइसय पूरा श्रीलंका पे अंग्रेजन् कय अधिकार होइ गवा। दुसरका विश्वयुद्ध कय बाद ४ फरवरी १९४८ कय देश कय यूनाइटेड किंगडम से पूरा स्वतंत्रता मिला।

विभाग[सम्पादन | स्रोत सम्पादित करैं]

श्रीलंका कय प्रान्त

प्रशासकीय रूप से श्रीलंका ९ प्रान्तन् मा बँटा है। इ ९ प्रान्तन् मा कुल २५ जिला हैं।

राज्य राजधानी जिला
1 केन्द्रीय कैंडी (महनुवर') कैंडी, मातले, नुवर एलिय
2 उत्तरी मध्य अनुराधपुर अनुराधपुर, पोलोन्नारुव
3 उत्तरी जाफ़ना जाफ़ना, किलिनोच्चि, मन्नार, वावुनिया, मुलैतिवु
4 पूर्वी त्रिंकोन्माली अम्पार, बट्टिकलोआ, त्रिंकोन्माली
5 उत्तर पश्चिमी कुरुनेगल कुरुनेगल', पुत्तलम
6 दक्खिन गाल्ल गाल्ल, हम्बन्तोट', मातर
7 उवा बदुल्ल बदुल्ल, मोनरागल
8 सबरगमुव रतनपुर केगल्ल, रतनपुर
9 पच्छु कोलम्बो कोलम्बो, गम्पहा, कलुतर

धर्म औ जाति[सम्पादन | स्रोत सम्पादित करैं]

इ देस एक्ठु बहुजातीय औ बहुधार्मिक होय। हिँया कय निवासिऽन मा ७४% सिंहली, १८% तमिल, ७% ईसाई औ १% अउर जाति कय हैं।

सन्दर्भ[सम्पादन | स्रोत सम्पादित करैं]

  1. Roberts, Brian (2006). "Sri Lanka: Introduction". Urbanization and sustainability in Asia: case studies of good practice. ISBN 978-971-561-607-2.
  2. Jack Maguire (2001). Essential Buddhism: A Complete Guide to Beliefs and Practices. Simon and Schuster. p. 69. ISBN 978-0-671-04188-5. "... the Pali Canon of Theravada is the first known collection of Buddhist writings ..."
  3. "Religions – Buddhism: Theravada Buddhism". BBC. 2 October 2002.
एशिया कय देश

अजरबैजानअफगानिस्तान अफगानिस्तानआर्मेनियाइण्डोनेशियाईराकइजरायलइरानउज्बेकिस्तानउत्तर कोरियाओमानकजाख्स्तानकतारकुवेतकम्बोडियाकिर्गिजस्तानचीनजापानजर्जियाताइवानताजिकिस्तानतुर्कमेनिस्तानटर्कीथाइल्याण्डदक्षिण कोरियानेपाल नेपालपाकिस्तानपूर्वी टिमोरफिलिपिन्सबहराइनबंगलादेश बंगलादेशब्रुनाईभारतभूटानमकाउमलेशियामंगोलियामालदिभ्सम्यानमारयमनजोर्डनरूसलाओसलेवनानभियतनामसंयुक्त अरब इमिरेट्ससाइप्रससाउदी अरबसिंगापुरसीरियाश्रीलंकाहङकङ

नोट:१-यूरोप कय देश होय लेकिन एशिया मे गिनी जात है काहे से एकर ढेर जमिन एशिया मे है २.सांसकृतिक अव ऐतिहासिक समानता कय नाते कब्बो कब्बो यूरोप कय देश कही जात है ३.विशेष जमिन